زندگی در کنار گیاهان/ نحوه تعامل انسان و گیاه

ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که صاحبان دیگری نیز دارد. شاید بتوان آنها را از صاحبان اصلی تر به نسبت خودمان برای دنیایی که در آن هستیم، در نظر بگیریم. این صاحبان، همان گیاهان هستند؛ موجوداتی زنده اما بدون حرکت که در عین آنکه تمام حیات کره زمین را باعث شده اند، در نگاه بسیاری از ما وجه کاملی از زندگی را ندارند. بسیاری از ما لذت پرورش انواع گیاهان و خرید انواع بذر گیاهان مانند خرید بذر لوفا را درک کرده‌ایم. امروز در سایت نسیما کمی درباره نحوه تعامل خودمان با گیاهان می‌خواهیم صحبت کنیم.

گیاهان در کنار ما زندگی می‌کنند

بسیاری ناخودآگاه گیاهان را در زمره صاحبان زمین قرار نمی ‌دهند؛ اما بگذارید اندکی دقت کنیم. این موجودات کاملا زنده بسیار گسترده‌ تر از هر گونه حیات دیگری هستند. بیشتر از تمام گونه های دیگر از حیات قدمت دارند و گاها خیلی فراتر از هر حیات دیگری عمر می‌کنند.

گیاهان در همه جای این کره خاکی حضور فعال دارند و در یک کلام آنچه به عنوان حیات در سطح کره زمین خلق شده است، مدیون حضور پررنگ همین گیاهان می‌باشد. از این رو لازم است تا هرچه دقیق تر آنها را بشناسیم و هر چه بهتر از آنها در جمع موجودات زنده زمینی یاد کنیم تا بتوانیم هرچه پرتلاش تر در حفظ و نگهداری از آنها کوشا باشیم.

گیاهان چیستند؟

از درخت ها تا علف ها، سرخس ها، خزه ‌ها و… در جمع بزرگی از موجودات زنده قرار می‌‌گیرند که با عنوان گیاه آنها را می‌شناسیم. در یک تعریف علمی هر موجود زنده ای که از تعداد زیادی سلول در کنار هم خلق شده باشد، مادامی که فاقد اندام حسی باشد و یا آنکه قدرت حرکت آزاد نداشته باشد را گیاه می‌گویند. به این ترتیب می‌توان طیف بسیار وسیعی از موجودات زنده زمینی را در جمع انواع گیاهان قرار داد.

در یک نگاه دیگر می‌‌توان گیاهان را این طور بیان نمود. موجوداتی که فتواتوتروف هستند. یعنی موجوداتی زنده که غذای خود را از طریق جذب مواد آلی در کنار نور خورشید به دست می‌آورند. البته بسیاری از گیاه شناسان خیلی این تعریف جامع را نمی ‌پسندند. چرا که در نگاه آنها می‌توان انواع باکتری ها و قارچ ها و برخی از موجودات میکروسکوپی را به این شکل تجسم کرد، مادامی که آنها در جمع گیاهان قرار نمی ‌گیرند.

تعریف جامع گیاهان

اما بگذارید از تعریف علمی و دعوای میان گیاه شناسان و باکتری شناس ها خارج شویم و یک تعریف ساده تر پیدا کنیم. تعریفی که برای نگاه عادی ما هم قابل درک باشد. در این نگاه گیاهان می‌‌شوند موجوداتی زنده که دارای ریشه، ساقه و برگ هستند، مادامی که نیاز های حیاتی خود را از طریق مواد آلی در کنار نور خورشید تهیه می‌‌کنند.

یعنی همین گیاهان آوندی که خیلی خوب تمام آنها را می‌‌شناسیم. حالا بیاییم و ببینیم با این تعریف جدید چطور قرار است وارد دنیای بسیار متنوع گیاهان باشیم؟ آیا نیاز است تا این دنیا را بشناسیم؟ ما در قبال این دنیا چه وظایفی داریم؟ و خیلی چیزهای دیگر.

گیاهان فاتح بی رقیب گیتی

بر فراز بلندترین کوه ها، در اعماق اقیانوس ها، در خشک ترین بیابان ها و سردترین مناطق شمالی، هرجا که فکر کنید، ردپای عمیقی از گیاهان را پیدا خواهید کرد. گیاهان یقیناً تمام گیتی را فتح کرده اند؛ اما آنها فاتحان بی رحمی نیستند. برعکس، گیاهان را می‌توان فاتحانی دلسوز و مهربان دانست.

حیات در کره خاکی تنها از همت این فاتحان بی زبان آمده است. ما بدون آب و اکسیژن نمی ‌توانیم زندگی کنیم. هر دوی این فاکتورهای تاثیرگذار بر زندگی را به سبب وجود گیاهان داریم. از طرفی تمام زنجیره غذایی که در جهان حاکم است، از کوچکترین موجودات تا بزرگترین آنها به نوعی همراه با گیاهان هستند که می‌توانند منابع غذایی خود را تامین سازند.

جدا از این، گیاهان در زندگی روزمره ما نیز نقش ‌های پررنگی را بازی می‌‌کنند. از تامین چوب برای ساخت بسیاری از نیاز ها که داریم تا خلق فضا های زیبای خانگی و حتی تجسم شیرینی از ابراز محبت. ما همه اینها را از بابت حضور پررنگ گیاهان در کنار خود داریم.

همراه با فاتحان جهان

گیاهان گستردگی بسیار وسیعی دارند. در حال حاضر بیش از ۳۵۰ هزار گونه متفاوت از انواع گیاهان توسط دانشمندان شناخته شده است و هنوز بسیاری از گونه ‌ها ناشناخته مانده اند. در این بین ما از موجوداتی صحبت می‌‌کنیم که صاحب لقب کوچکترین در مقابل بزرگترین موجود زنده در جهان هستند. کوچکترین گیاه دیاتوم نام دارد. این گیاه را تنها می‌‌توان همراه با میکروسکوپ مشاهده کرد. مادامی که بزرگترین گیاه یعنی درخت سکویا ارتفاعی بالغ قبر ۹۰ متر دارد که در تنه ضخیم آن می‌توانید شاهد ۹ متر پهنا باشید.

از طرفی صحبت از گیاهان، صحبت از موجوداتی است که گاها تا چند ساعت زندگی می‌کنند و گاهی ممکن است که قرن ها از پیدایش آنها گذشته باشد، ممکن است چوبی باشند و یا در دسته های غیرچوبی قرار گیرند، ممکن است دارای تنه هایی قطور باشند و یا آنکه بدون هر گونه تنه بر سطح زمین رشد کنند، ممکن است مصارف خوراکی پیدا کنند و یا آنکه در زمره گیاهان دارویی قرار گیرند و شاید هم سمی باشند.

گاهی هم می‌توان از آنها با عنوان ادویه های خوشمزه استفاده کرد و در برخی موارد مصارفی افیونی پیدا می‌کنند، ممکن است برای زیباسازی محیط مورد استفاده قرار گیرند و گاها با هدف بهره مندی از چوب کاشته شوند.

به هر حال گیاهان برای تامین این نیازهای بسیار از زندگی روزمره ما در کنار ما هستند و ما به آنها نیاز داریم، مادامیکه چندان متوجه این نیاز نیستیم. گیاهان حیات ما را تداوم می‌بخشند و می‌توانند محیط زندگی ما را پاکیزه سازند. ما برای داشتن جهانی زیبا و پویا به گیاهان نیاز داریم.

تداوم حیات ما

گیاهان شاید قرن ها است که دیگر محیط زندگی ما نیستند؛ اما همواره فضاهایی امن برای محیط زندگی جانوران بوده اند. تقریبا تمام جانوران برای زندگی نیاز به انواع گیاهان دارند. پس اگر بخواهیم دامنه حیات را بر کره خاکی به شکل کاملی از آن داشته باشیم، در اولین قدم باید مراقب تمام گونه های گیاهی باشیم تا در کنار گیاهان بسیار در محیط اطراف خود جهانی زنده، پویا و در عین حال زیبا بسازیم.