گیاه لوفا نامی آشنا برای کسانی است که با کاربردهای منحصر به فرد این گیاه و میوه‌اش آشنایی دارند. لیف لوفا که از آن به عنوان یک لیف گیاهی یاد می‌شود و همچنین بذر لوفا و میوه آن از جمله محصولات این گیاه سودمند هستند که می‌توان از آن استفاده کرد. باید بدانید که برای تولید و پرورش لوفا، باید صبور باشید.
در صورتی که بخواهید میوه آن را به صورت خوراکی مصرف کنید، باید تا زمانی که سبز است، آن را مصرف کنید. برای مصرف هم، می‌توانید آن را به صورت پخته یا خام میل نمایید. همچنین اگر تمایل دارید تا از میوه لوفا برای اسفنج و تولید لیف، استفاده کنید، باید اجازه دهید تا رنگ میوه به سمت زرد و قهوه‌ای رفته و بخش درونی آن به حالت فیبرمانند بشود. دقت کنید که در این حالت، دیگر نمی‌توانید از میوه به عنوان خوراکی استفاده کنید.
ویژگی های لوفا
لوفا گیاهی است که در خانواده خیارها جای می‌گیرد و مخصوص مناطق گرمسیری است؛ به طوری که در آب و هوای سرد به کندی رشد کرده و پرورش می‌یابد. این گیاه مانند سایر هم خانواده‌هایش، بالارونده بوده و در طول فصل رشد می‌تواند تا ارتفاع 10 متر یا بیشتر رشد کند.
از جمله خصوصیات لوفا این است که برای رشد به چیزی در حدود 150 تا 200 روز گرم احتیاج دارد (البته این تعداد روز به مکان کاشت و جنس گیاه وابسته است). گیاه لوفا برای رشد بهتر به مقدار زیادی نور خورشید، گرما، آب، مواد مغذی و همچنین یک داربست قوی نیاز دارد. همچنین محیط کاشت، باید صاف باشد؛ به طوری که علف هرز نداشته و خاک آن هم زهکشی خوبی داشته باشد.
شما می‌توانید لوفا را در گلدان‌های 25 لیتری بکارید. گلدان شما بایستی سوراخ زهکشی مناسب داشته باشد. همچنین پس از انکه لوفا در گلدان قد کشید و کمی از داربست بالا رفت، نباید مکان آن را عوض کنید. از طرفی خاکی که برای کاشت گیاه لوفا استفاده می‌شود، باید PH خنثی تا کمی قلیایی داشته باشد. برای خنثی کردن PH خاک‌های اسیدی می‌توانید آهک را امتحان کنید.
نیازهای گیاه لوفا
-
انتخاب بذر مرغوب
نخستین گام برای کاشت گیاه لوفا، خرید بذر لوفا مناسب و سالم است. بذر بالغ غالبا تیره و سفت است، اما بذر نارس کم‌رنگ و نرم است. بذر لوفا بسیار شبیه به دانه هندوانه است. بهترین دانه‌های گیاه لوفا را در پاییز از گیاه برداشت کنید و آنها را برای سال بعدی کاشت ذخیره کنید.
-
کاشت بذر
در مکان‌هایی با هوای گرم می‌توانید بذر لوفا را به صورت مستقیم در زمین بکارید. عمق کاشت بذر را 3 یا 4 سانتی‌متر لحاظ کنید و در هر گودال 2 تا 3 بذر بگذارید. از زهکشی مناسب خاک نیز غفلت نکنید. همچنین فضای کشت بین بذرها هم بایستی حداقل حدود 1 متر باشد، اگرچه لحاظ فضای کشت به قدر 2 متر بهتر است.
درجه حرارت خاک برای جوانه‌زنی بایستی 21 درجه سانتی‌گراد یا بیشتر باشد. برای جوانه‌زنی مناسب، بذرها را پیش از کشت به مدت 5 ساعت در آب بخیسانید. با شروع کاشت بذر در گلدان جوانه زنی بهتر انجام می‌شود و شروع رشد گیاه زودتر از فصل رشد انجام می‌شود.
اما در مناطقی با هوای سرد، بذرها را یک ماه پیش از تمام‌شدن سرما، نخست در خانه و در گلدان بکارید. سپس زمانی که درجه حرارت خاک خارج از خانه به 25 درجه سانتی‌گراد یا بیشتر رسید، گیاه را به خارج از خانه منتقل کنید. خوب است بدانید دمای مناسب برای رشد گیاه لوفا، 25 تا 29 درجه سانتی‌گراد است.
لوفا ریشه‌های بزرگی دارد، پس حتماباید در گلدان‌های بزرگ و با توجه به زمانی که قرار است در گلدان بمانند، کاشته شوند. همچنین در هر گلدان 2 یا 3 دانه در عمق 1 تا 2 سانتی‌متری بکارید. سرعت جوانه زنی و رشد بستگی به درجه حرارت خاک دارد. خاک را مرطوب نگه دارید، ولی نباید آن را خیس کنید. زمان جوانه‌زنی بذر با توجه به شرایط کاشت، مختلف است و امکان دارد بین 7 تا 14 روز طول بکشد. اگر بذرها خوب و سالم بوده و شرایط مناسب باشد، جوانه‌زنی در 4 یا 5 روز صورت می‌گیرد.
-
نور مناسب
هنگامی که بذرها جوانه زدند و مقداری رشد کردند، آنها را در محل کاشت تنک کنید. سپس مناسب‌ترین نهال را انتخاب کنید. نکته مهم تامین میزان زیادی نور خورشید برای گیاه لوفا است. گیاه لوفا برای رشد مطلوب، به صورت روزانه به حداقل 6 تا 8 ساعت نور خورشید محتاج است.
-
گلدان خوب
گلدان های کوچک ممکن است هر روز به آب نیاز داشته باشند، ولی نباید خاک را خیس کرد و فقط باید آن را مرطوب نگه داشت. زمانی که بذر گیاه یک ماه زودتر در گلدان کاشته می‌شود باید از یک گلدان 10 سانتی متری استفاده کنید. اگر گیاه لوفا قرار است بیش از یک ماه در گلدان بماند، بایستی از یک گلدان 13 تا 15 سانتی‌متری کمک بگیرید. در ماه نخست به یک داربست یا یک میله به عنوان قیم نیاز دارید.
ریشه‌ها در زمانی که گیاه یک تا دو برگ داد، می‌تواند 15 سانتی‌متر یا بلندتر باشد. صبر کنید تا خطر سرما کاملا رفع شود و خاک به اندازه کافی گرم باشد(25 درجه سانتی گراد) و سپس نهال‌ها را به زمین منتقل کنید. در صورت وجود سرما، رشد گیاه متوقف می‌شود.
-
استفاده از خاک و کود مرغوب
گیاه لوفا خاک با زهکشی خوب را ترجیح می‌دهد، اما نسبتا طیف گسترده‌ای از خاک‌ها را تحمل می‌کند. اضافه کردن کمپوست ارگانیک قبل از کاشت، می‌تواند به تغذیه ریشه کمک کند. در مرحله گیاهچه، گیاه به نیتروژن نیاز دارد و در مرحله گل‌دهی به پتاس و فسفر نیاز دارد.
تا زمانی که گیاه به خارج از خانه منتقل نشده، بهتر است فقط از کود نیتروژن استفاده شود و وقتی به خارج از خانه منتقل شد از کودهای متعادل استفاده کنید. اگر گیاه کوچک پتاس و فسفر بیش از حد دریافت کند، ممکن است گل‌دهی قبل از موعد انجام شود. در این صورت گیاه به جای شکل گرفتن بوته به صورت صحیح، انرژی خود را صرف شکل‌گیری غلاف می‌کند.
نکات نهایی
هنگامی که گیاهان کوچک هستند، در معرض علف‌های هرز و آفات هستند، این مساله بسیار مهم است که گیاه را از علف‌های هرز حفظ کنید. علف‌های هرز ممکن است گیاه را از رشد باز دارند. حلزون‌ها ممکن است به گیاهان کوچک آسیب برسانند. پرنده‌ها ممکن است ساقه‌ها را قطع کنند و باران بیش از حد گیاهان را غرق در آب می‌کند. پلاستیک مالچ اطراف گیاه لیف کوچک، خاک را گرم نگه می‌دارد و علف‌های هرز را کاهش می‌دهد. مالچ بازده را در دراز‌مدت افزایش می‌دهد.
زمانی که گیاه شروع به بزرگ‌شدن می‌کند، نیاز به داربست قوی دارد تا بتواند بدون مشکل به سمت بالا رشد کند. معمولا از حصارهای زنجیره‌ای محکم به عنوان داربست استفاده می‌شود. گیاه لوفا ترجیح می‌دهد بلندتر شود و تا حدود 2 تا 3 متر رشد کند. طول گیاه لوفا ممکن است تا 10 متر هم برسد. گیاه اگر در کنار دیوارهای ناهموار هم کاشته شود، می‌تواند از آن هم بالا رود و از آن به عنوان داربست استفاده کند.
بعد از گرده افشانی، گل‌دهی در بوته گیاه لیف رخ می‌دهد که قبل از تشکیل گل یک غلاف تشکیل می‌شود. زنبورها به سمت گل‌های زرد لوفا جذب می‌شوند و عمل گرده‌افشانی را انجام می‌دهند. شکوفه‌ها می‌افتند و در پایه گل‌هایی که عمل گرده افشانی در آنها انجام شده، میوه شکل می‌گیرد.
در نهایت دقت کنید که میوه لوفای زرد رنگ اسفنجی در اواخر پاییز بالغ می‌شود. میوه در این حالت سبک وزن بوده و پوستی به رنگ قهوه‌ای دارد. همچنین اگر میوه کاملا بالغ شده باشد، پوست آن نیز کم‌کم می‌افتد.