گیاه لوفا یا قنطوریون صغیر گیاهی از تیره کدوها است. این گیاه تقریباً در تمام کشورهای جنوب آسیا قابل کشت است و در صنایع دستی و بهداشتی دارویی و بهداشتی مانند لیف لوفا و غذایی استفاده می شود. لوفا گیاهیست دوساله، و به ارتفاع ۲٠ تا ۶٠ سانتی متر. شاید شما نیز از جمله افرادی باشید که به کشت این گیاه علاقه داشته باشید، در این صورت باید بدانید که خرید بذر لوفا به شکا مناسبو م رغوب جزو مراحل ابتدایی داشتن یک مزرعه لوفا به حساب می آید.
مشخصات گیاه لوفا
برگ‌های بوته لوفا متقابل بوده و به صورت دوتا دوتا، بدون دم‌برگ با ساقه چسبیده قسمت پایین برگ کمی گرد و قاشقی است. رنگ برگ‌های این گیاه سبز روشن و برگ‌های پایین ساقه، گروهی است و چند برگ از یک نقطه نزدیک خاک بیرون می آید.این گیاه به حالت خودرو در تمام نقاط اروپا و آمریکا می روید و در برخی نقاط نیز کشت می شود.
تکثیر این گیاه با کاشت بذر آن که کاملاً رسیده باشد، صورت می گیرد. نام‌های دیگر گیاه لوفا قنطریون، لوفای صغیر، کریون، قنطوریون صغیر، قنطوریون رقیق، جنتوره، قنطوریون، سانتوره، کوراق و گل تونکا است. قنطوریون صغیر، قنطوریون، قنطوریون کبیر (قنطوریون غلیظ) و گل گندم گیاهان یکسانی نیستند، خانواده این گیاهان و خواص آنها نیز با هم متفاوت است.
چگونه مزرعه لوفا احداث کنم؟
-
قدم اول: تهیه بذر خوب و با کیفیت
قدم اول بررسی، انتخاب و تهیه بذر مرغوب و متناسب با شرایط اقلیم کشت است. بذرهایی که درصد جوانه‌زنی یا قوه نامیه بالا و میوه‌دهی مناسبی داشته باشند که لازمه آن گرده افشانی صحیح در مرحله تولید بذر است. همچنین بذرها باید تازه بوده و در شرایط مناسبی نگهداری شده باشند. بذرهای باکیفیت، درشت، خوش‌رنگ و سفت و سخت هستند و شکل ظاهری مناسبی دارند و در شرایط مناسب در کمتر از یک هفته جوانه می زنند و رشد می کنند.
-
قدم دوم: احداث خزانه
قدم دوم احداث یک خزانه ساده و موقتی، متناسب با تعداد بذر است. برای کاشت 1000 عدد بذر گیاه لوفا، خزانه‌ای با مساحت حدود 20 مترمربع کافی است. ساخت خزانه بسیار ساده است و کمتر از یک روز زمان می برد و همچنین هزینه بسیار ناچیزی دارد، در مقابل مزیت های فراوانی دارد و ما نیز پیشنهاد می کنیم کشت خزانه‌ای را انتخاب نمایید.
-
قدم سوم: کشت بذرها در گلدان
قدم سوم کشت بذرها در گلدان و قرار دادن در خزانه است. آماده‌سازی و پرکردن 1000 گلدان تنها یک یا دو روز زمان می برد. برای این منظور می توان از پاکت‌های نایلونی کشت بذر که بسیار ارزان قیمت هستند، استفاده کرد. همچنین می توان از خاک معمولی یا ترجیحاً غنی شده، به عنوان خاک گلدان استفاده نمود. بعد از گذشت یک یا دو هفته بذرها جوانه می زنند و رشد می کنند. در نهایت بعد از گذشت 4 تا 6 هفته از زمان کاشت بذرها، بوته‌ها آماده انتقال به مزرعه هستند.
-
قدم چهارم: آماده سازی خاک مزرعه
قدم چهارم آماده‌سازی خاک است. با توجه به اینکه از زمان کشت بذرها در خزانه تا انتقال بوته‌ها به مزرعه حدود 4 تا 6 هفته فاصله است، این زمان فرصت بسیار مناسبی برای انجام سایر کارها است. در مرحله آماده سازی خاک، در صورت نیاز پس از افزودن کود حیوانی یا شیمیایی، یک مرحله شخم کافی است. همچنین در این مرحله نیازی به نرم کردن خاک نیست.
-
قدم پنجم: ایجاد فضای رشد بوته
قدم پنجم ایجاد فضاسازی برای رشد بوته‌های لوفا است. با توجه به اینکه گیاه لوفا به صورت ردیفی کشت می‌شود، داربست نیز بهتر است به صورت ردیفی احداث شود. روش‌های مختلفی برای ایجاد فضای رشد وجود دارد، می توان بوته‌ها را به روی دیوار یا حصار هدایت کرد یا حتی روی زمین آنها را رها نمود. همچنین از مواد مختلفی مانند نی یا چوب می توان برای ساخت این سازه استفاده نمود.
-
قدم ششم: راه اندازی سیستم آبیاری
قدم ششم راه اندازی سیستم آبیاری است. ایجاد لوله‌کشی اصلی و نصب نوارهای آبیاری برای یک مزرعه با مساحت 1000 مترمربع تنها یک روز زمان می برد، نصب اتصالات آن بسیار ساده است و نیاز به حضور متخصص و ابزار خاصی نیست. البته آبیاری گیاه لوفا می تواند به صورت سنتی یا کرتی نیز انجام شود، اما سرمایه‌گذاری برای راه‌اندازی سیستم آبیاری قطره‌ای هم صرفه‌جویی در مصرف آب است و هم زمان و انرژی، ضمن اینکه هزینه معقولی نیز دارد.
-
قدم هفتم: انتقال بوته ها از خزانه به مزرعه
قدم هفتم انتقال بوته‌های گیاه لوفا از خزانه به مزرعه است. بعد از گذشت 4 تا 6 هفته، هم بوته‌ها چند برگه شده‌اند و هم دمای هوای مزرعه به حدود 20 درجه سانتی‌گراد رسیده است. بنابراین شرایط برای انتقال بوته‌ها فراهم است. بعد از خارج کردن بوته‌ها از گلدان، بهتر است آنها را به صورت ردیفی در راستای شرق و غرب، در چاله کوچکی که حفر شده است قرار داد و اطراف آن را با خاک پوشاند و با کمی آبیاری نفس تازه‌ای به آنها بخشید.
نکته
برای شانس سریعتر رشد، بهتر است گیاه در کنار مکانی که دارای حفاظ، نرده یا فنس هست، کاشته شود. بعد از جوانه زنی بذرها و بعد از اینکه در حدود یک متر رشد کردند، آنها را با یک نخ به فنس ببندید. از این به بعد گیاه خودش راه خود را پیدا کرده و به رشد دیوانه وار خود ادامه می دهد. شما حتی می توانید آنها را در منزل خود به همین روش کشت کنید، اما هر زمانی که فرصت شد تهویه هوای منزل را عوض کنید تا گیاه رشد بهتری داشته باشد.
نکاتی برای کاشت بهتر بذر لوفا
لازم هست چند نکته و سوالات متداول از کاشت بذر لوفا را پاسخ دهیم:
- بعضی ها فکر می کنند چون این گیاه اسفنج تولید می کند، حتما یک گیاه آبزی می باشد اما باید بگوییم خیر، کاملا در اشتباه هستید و گیاه لوفا در زمین رشد می کند.
- گیاه لوفا جزو گیاهان گرمسیری و نیمه گرمسیری است و به هیچ وجه در استان های سردی مثل آذربایجان شرقی و اردبیل و .. قابل کاشت در فضای آزاد در فصل سرما نیست. به این نکته دقت کنید مگر آنکه در مکان بسته در مکانی با نور خیلی زیاد و تهویه مناسب یا گلخانه کشت نمایید که دمای مناسب داشته باشد.
- برای کاشت در داخل منزل و یا راهرو باید در مکانی با نور زیاد و تهویه هوای مناسب و دمای گرم و مناسب کاشت کنید، البته مد نظر داشته باشید این امر خیلی مشکل هست، چون گیاه رشد بسیار بالایی دارد و بصورت تاک گونه احتیاج به یک قیم برای رشد خود دارد.
- چند علت برای جوانه نزدن وجود دارد: یا بذرها کهنه هستند و از فروشگاه غیر معتبر خریداری شده اند. یا بذرها نرسیده (بذرهای رسیده معمولا قهوه ای یا سیاه هستند. بذرهای سفید رنگ معمولا نرسیده هستند) یا اینکه گرما و دمای مناسب برای کاشت بذر را رعایت نکردید.
- سعی کنید در بسترهای تجزیه پذیر پرورش گیاه لوفا را انجام دهید. بهترین گلدان برای نشاکاری گلدان های مشمبایی یا گلدان های روزنامه ای شکل هستند. سعی کنید برای گلدان اصلی نیز یک گلدان خیلی بزرگ با حدود ۳۰ الی ۴۰ سانتی متر قطر، انتخاب کنید. لوفاها در هنگام رشد تا ۳۰ متر در شرایط مناسب رشد می‌کنند، بنابراین ریشه بزرگی هم خواهند داشت.
- در کود دهی دقت کنید، این گیاه به کودهای قوی حساس می باشد؛ پس در مقدارهای دوز کم اجرا کنید.
در پایان باید بگوییم با انجام هفت قدمی که گفته شد و رعایت نکات یادشده، مزرعه شما آماده می شود و از این پس تا برداشت تمام میوه‌ها، تنها آبیاری و رسیدگی‌های ساده و متعارف ادامه می یابد.
منبع: نسیما