بذر لوفا چیست؟ راه تشخیص بذر مرغوب از نامرغوب لوفا؟ (قسمت دوم)

بذر (seed) ماده یا هر اندامی از گیاه است که برای تکثیر گیاهان از آن استفاده می‌شود. اگر جنبه غذایی بذر مطرح باشد، به آن kernel یا Grain گویند. به طور کلی بذر نتیجه نهایی فعالیت‌های یک نسل گیاه و همچنین آغازی برای نسل جدید می‌باشد. به عبارتی بذر، تخمک بالغ (رسیده) شامل یک نسل گیاه است. به عبارت دیگر بذر، تخمک بالغ (رسیده) شامل گیاه جنینی و ذخیره غذایی است که همگی با پوسته حفاظتی بذر احاطه شده است. همچنین بذرها انواع مختلفی دارند که مورد خرید قرار میگیرند مانند خرید دانه ها مثل خرید بذر لوفا که اخیرا کشت آن شایع شده است.

میزان پیشرفت و موفقیت یک کشور در زمینه کشاورزی و منابع طبیعی را برابر میزان پیشرفت آن کشور در تولید کمی و کیفی بذر و تنوع بذور موجود در آن کشور می‌دانند. در کشور ما به علت تنوع زیستی بالا، تنوع بذور وجود دارد اما میزان توفیق ما در امر تولید بذر گیاهان ناچیز است.

امروز در سایت نسیما میخواهیم به قسمت دوم شناخت انواع بذر و کشت بذر لوفا بپردازیم:

شناخت انواع بذر

حال بیایید با انواع مختلف بذرهای موجود آشنا شویم:

. بذر هیبرید

رقم هیبرید در واقع اشاره به بذرF۱ دارد که از راه مستقیم از تلاقی دو والدی که از نظر ژنتیکی متفاوت هستند، تولید می گردد. در این ارقام، صفات کیفی و مفید هر دو والد با هم ترکیب شده و منتج به پدیده ای به نام نیروی هیبرید (Hybrid vigor ) Heterosis یا برتری هیبرید نسبت به والدین می گردد.

اینها دانه هایی هستند که جهت تجلی برخی صفات مطلوب از پیوند دو گیاه کاملا متفاوت به وجود آمده اند. استفاده از بذر اصلاح شده و جدید این گیاهان، بهترین روش ممکن است. این بذرها ممکن است گیاهانی تولید کنند که نسبت به بیماری های بیشتری مقاوم گردد، میوه های درشت تری تولید کنند و نحوه برداشت راحت تری داشته باشند.

اشکال و ایراد این نوع بذرها این است که بسیاری از ژن های خاص را از دست داده و ممکن است برخی ویژگی های منحصر به فرد مانند طعم، بو و بافت در گیاهان و میوه های حاصل از دانه های هیبرید موجود نباشد. ترکیب ژنتیکی این بذرها پس از یک بار تکثیر به شدت تغییر می کند. بذرهای جمع آوری شده از گیاهان هیبریدی برای کشت سال بعد مناسب نبوده و ممکن است همان گیاه اولیه را تولید نکنند.

. بذری که توسط انسان تغییری در ژنتیک آن ایجاد نشده

این بذرها نسبت به بذرهای هیبرید دارای طعم و بوی مشخص هستند. بذرهای تولید شده توسط این گیاهان همان گیاهی را تولید می کنند که از آن برداشت شده اند. اگرچه این نوع بذرها برخی ویژگی های زراعی که بذرهای هیبرید دارا هستند را ندارند؛ اما این ویژگی ها آنقدر هم مورد نیاز و مطلوب یک باغبان ساده نیستند.

. بذر ارگانیک

این بذرها از گیاهان والدی تولید شده اند که در طول رشد آنها هیچ گونه آفت کشی استفاده نشده و به صورت ارگانیک پرورش یافته اند. این بذرها ممکن است به صورت هیبرید یا طبیعی باشند.

بذر خوب و مناسب چه ویژگی هایی دارد؟

ویژگی های بذرهای مناسب از این قرار است:

اولین نشانه های ارزش بذر مناسب از جرم هزار دانه، بو و رنگ در مجموعه بذر مشخص می شود. همچنین باید کاملا رسیده و مواد غذایی لازم را برای جنین همراه داشته باشد.

علائم دیگر بذر خوب را می توان از آزمایش های بعدی تعیین کرد. از جمله عوامل مرغوبیت آن، قوه و قدرت نامیه بذر می باشد که عبارت است از درصد بذرهایی که جوانه زده و سبز می شود. قدرت نامیه و سرعت جوانه زنی بذر را می توان با شمارش درصد بذرهای سبز شده در یک مدت زمان معین مثلا ۱۰ تا ۱۵ روز تعیین کرد.

تعیین قوه نامیه بسیار ساده است و با وسایلی مثل پارچه مرطوب، کاغذ خشک کن و غیره تعداد معینی مثلا ۱۰ یا ۱۰۰ عدد دانه را در دمای اتاق سبز می کنند و درصد آن را تعیین می نمایند. باید از ارقام مناسب یا هیبرید باشد و دوره رشد گیاه آن مطابق با آب و هوای زراعی و نظام های کشت و کال محل باشد.

همچنین باید خالص باشد (خالص از نظر نوع یا رقم)، کیفیت زراعی بالايي داشته باشد (بذرهايی که زود جوانه زده و باعث پرورش نشاهای قوی در شرایط معمولی گردند)، دارای پتانسیل محصول خوب باشد، الگوی رشد و رسیدن يكنواخت داشته باشد و هدف کشت و کار را برآورده نماید.

این نکته را نیز در نظر بگیرید که عاری از هرگونه بیماری و اختلالات فیزیولوژیکی ناشی از کمبود مواد غذایی باشد. هر دانه باید درشت، هم اندازه با سایرین و يكنواخت از نظر شکل، رنگ، ترکیب و وزن  باشد. باید پاک بوده و عاری از موادی همچون سنگ ریزه، گرانول های خاک، کاه و مواد چسبنده ای همچون صمغ و شیره میوه باشد. باید عاری از بذور مضری همچون دانه علفهای هرز باشد.

از دیگر ملزومات این است که بایستی عاری از حشرات، تخم های حشرات، اسپرها و غیره باشد. بایستی سالم (کامل)، نشکسته، له نشده و با پوسته سالم باشد. باید تا حد امکان تازه بوده و یا سن و سال مناسبی داشته باشد (کهنه نباشد). بایستی حاوی مقدار مناسبی رطوبت باشد.

چند نکته در زمان خرید و انتخاب بذر خوب

. قوه نامیه

قوه نامیه در واقع حفظ دوره توانایی جوانه‌ زنی یک دانه است. دانه بعضی از کاکتوس‌ ها در شرایط ایده آل تا چندین سال قدرت سبز شدن دارند، ولی بعضی از گونه‌ ها خیلی زود قوه نامیه خود را از دست می‌ دهند. لذا باید قبل از اقدام به کشت، از قوه نامیه و یا چگونگی توانایی تولید یک بوته جدید توسط آن بذر اطمینان داشت.

. خلوص تمیزی

دانه مورد استفاده باید عاری از مواد خارجی اضافی (خاک، کاه و کلش، شن و ماسه و …)، بذرهای آسیب دیده و شکسته و نیز آلوده به آفت و بیماری باشد. وجود هریک از این عوامل می‌ تواند موجب بروز آسیب به محصول نهایی و از بین بردن زحمات و هزینه‌ های انجام شده گردد.

. درصد جوانه‌ زنی

یکی از نکاتی که باید خیلی به آن توجه کرده و دقت کنید درصد جوانه زنی دانه ها می‌ باشد، دانه مطلوب کاکتوس‌ ها در شرایط ایده آل کاشت که در آن رطوبت و نور  و دما رعایت شود، حداقل باید ۸۰ درصد به بالا سبز شوند. برای اطمینان از درصد سبز شدن دانه ها در ابتدا تعداد کمی از نمونه بذرها را تهیه کرده و بکارید و بعد از اطمینان از درصد جوانی زنی اقدام به خرید عمده بذر نمایید.